Της Μαρίας Πανοηλία
Η δικαστική απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών για τα μέλη της Χρυσής Αυγής είναι ιστορική και με πολλαπλά μηνύματα τόσο για το κοινωνικό όσο και πολιτικό γίγνεσθαι. Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία (από τη Μεταπολίτευση) όπου στελέχη πολιτικού κόμματος καταδικάζονται για κακουργήματα.
Η δικαστική απόφαση αποτελεί αδιαμφισβήτητα ορόσημο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μεταφέροντας το μήνυμα ότι η Δημοκρατία και συγκεκριμένα ένα Κράτος Δικαίου μπορούν να αμυνθούν και να αντιμετωπίσουν με σεβασμό στους κανόνες Δίκαιης Δίκης και την Αρχή της Νομιμότητας, όσους προσπαθούν να πλήξουν, όχι μόνο μέσω των ιδεών τους, αλλά και με εγκληματικές πράξεις την ουσία του Πολιτεύματος μας. Η Δημοκρατία απέδειξε ότι είναι Μάχιμη όπως και στο παρελθόν σε ανάλογες δίκες (π.χ. Χούντας).
Η ιστορική αυτή απόφαση αφενός κατέδειξε ότι το Κράτος Δικαίου μπορεί να αντισταθεί και να νικήσει στον αγώνα κατά της βίας ως μέσου άσκησης πολιτικής και του ακροδεξιού λαϊκισμού αφετέρου, όμως ανέδειξε και ορισμένα φαινόμενα που διαδραματίστηκαν πριν και μετά την πολύκροτη δίκη και πρέπει να μας προβληματίζουν ως πολίτες.
Η καταδίκη επί της ενοχής εκδόθηκε με βάση τους κανόνες του Δικονομικού και Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου. Οι δικαστικές αποφάσεις δεν υπαγορεύονται από το κοινό, περί δικαίου αίσθημα, αλλά στηρίζονται αποκλειστικά σε αποδείξεις. Όταν, όμως, μια εμβληματική δίκη τόσο μεγάλου κοινωνικού και πολιτικού ενδιαφέροντος ανταποκρίνεται μεν στις προϋποθέσεις του Κράτους Δικαίου, παράλληλα όμως εναρμονίζεται με το κοινό περί δικαίου αίσθημα, τότε συνιστά μια ιστορική στιγμή.
Ένα από τα σοβαρότερα θεμέλια της Δημοκρατίας είναι η Δικαιοσύνη – καταφύγιο για κάθε πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) για ισότητα και προάσπιση των ατομικών και κοινωνικών του Δικαιωμάτων. Η Δικαιοσύνη απαιτεί στο μέγιστο βαθμό αυτονομία και ανεξαρτησία ώστε να εκδίδει δίκαιες αποφάσεις. Η πιεστική ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε εν αναμονή της απόφασης μόνο χρήσιμη δεν ήταν και είναι άκρως ανησυχητικό όταν αυτό εμφανίζεται και από την πολιτική ηγεσία, τα ΜΜΕ (με αθρόες δηλώσεις της) που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη.
Οι δικαστές από την αρχή έως και τη σύνθεση του Δικαστηρίου ενήργησαν αυστηρά εντός των πλαισίων του Νόμου και χωρίς οποιοδήποτε επηρεασμό που ασκούνταν. Με νομικά στοιχεία, που παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της πολυετούς δίκης, ήταν συντριπτικά ώστε να καταδικασθούν για ανθρωποκτονία – βαριές σωματικές βλάβες – ένταξη και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.
Ως Κράτος Δικαίου οφείλουμε να σεβόμαστε τα δικαιώματα κάθε ανθρώπου και να ξεριζώνουμε κάθε είδους ακραία μορφώματα, υπό το μανδύα μάλιστα ενός πολιτικού κόμματος. Ωστόσο, πρέπει να σκεφτούμε τα αίτια που επέτρεψαν την εμφάνιση τους και θεσμική αποδοχή τους. Να μάθουμε ότι οι πανηγυρισμοί δεν αρκούν, αλλά απαιτείται να αλλάξουμε συλλογική στάση και να αφήσουμε τη Δικαιοσύνη να επιτελεί το έργο της όπως αυτή μόνο ξέρει.
